Zuid-Afrikanen beweren graag dat de braai de overtreffende trap van de barbecue is. Over die claim deed de Braaimeneer al eerder zijn zegje. Voor mijn gevoel zijn er allerlei barbecue-stijlen die goed naast elkaar bestaan kunnen. De braai is één van die stijlen en ligt mij na aan het hart. Al was het maar omdat de Nederlandse barbecue-cultuur wel wat meer braai-vibes zou kunnen gebruiken.
Altijd reden voor een braai
In Zuid-Afrika hebben mensen geen reden nodig om te braaien. Of het nu een verjaardag, jubileum, diploma-uitreiking of bruiloft is – of weekend, of vakantie – er wordt gebraaid. In de zomer én de winter. Bovendien hoort de braai bij de Zuid-Afrikaanse levensstijl. Het is een evenement dat mensen samenbrengt rondom een vuur om lekker te eten, maar ook om verhalen, vriendschap en samenzijn te delen en te vieren. Daarvoor nemen Zuid-Afrikanen alle tijd.
Hoe organiseer je zelf een braai? Anders gezegd, wat is hét recept voor een braai waar al je gasten nog jaren later over praten? Met welke geboden moet je rekening houden? De Braaimeneer helpt je graag op weg met 10 regels voor een onvergetelijke braai!
1. Sfeer is het startpunt
Een braai is een sociale happening waarvoor je familie, vrienden, buren en bekenden uitnodigt. Het succes van je braai staat of valt met de sfeer. Wees dus gastvrij en zorg voor een relaxte setting. Denk aan genoeg zitplekken en zorg voor voldoende te eten en drinken. Denk ook aan sfeerverlichting voor als het donker wordt. Of steek tegen die tijd een extra vuurschaal of vuurkorf aan. Het zijn juist details die voor gezelligheid zorgen.

2. Iedereen neemt iets mee
Een braai is een gezamenlijke activiteit. Het is dus prima om je gasten te vragen iets mee te nemen, zoals drankjes, een salade of een toetje. Sterker nog, in Zuid-Afrika is dat gebruikelijk. Dat scheelt jou als host in de kosten en in de voorbereiding, maar creëert ook saamhorigheid. Daarbij kun je twee populaire braai-stijlen in Zuid-Afrika overnemen.
- Chop ’n dop: Een informele braai waarbij gasten hun eigen vlees en drank meebrengen, terwijl jij als host voor de rest zorgt: vuur, salades, bijgerechten en een toetje.
- Bring and braai: Vergelijkbaar met de chop ’n dop, maar hierbij regel jij als host alleen het vuur. Gasten nemen hun eigen vlees, drank én bijgerechten mee.
3. Vuur is het hart van de braai
Een braai is geen braai zonder houtvuur. Kies houtsoorten voor jouw vuur waarmee je mooie kolen krijgt. Zoals beuken, essen, eiken. Wil je de geur van Zuid-Afrika naar je achtertuin halen, koop dan acacia, sekelbos of kameeldoring of een mix van Afrikaanse houtsoorten. Google is je beste vriend bij het vinden van goed braaihout.
Het vuur is het centrale punt van de braai. Bij het vuur wordt gepraat, gelachen en worden verhalen gedeeld. Of tips over een goed vuur, de juiste hoogte van het braairooster en het beste vlees. Neem de tijd voor deze gesprekken. Pak een drankje (of twee, drie) en gooi gerust wat extra blokken op het vuur. Geen haast. Geniet van het fikkie stoken.

4. Drankjes zijn belangrijk
Zuid-Afrikanen houden van een goede borrel (dop) tijdens de braai. Zorg dus voor een gevarieerd aanbod aan (speciaal)bier, wijn, frisdranken en water. Vergeet niet een paar goede Zuid-Afrikaanse wijnen in huis te halen om de sfeer compleet te maken. Natuurlijk wil je niet dat jouw gasten rijden onder invloed. Haal daarom ook alcoholvrije drankjes – tenzij je natuurlijk je gasten vraagt hun eigen drankjes mee te nemen.
5. Respecteer de braaimaster
Degene die het vlees braait is de braaimaster. De rol van braaimaster verdient respect. Niet voor niet luidt een bekend Zuid-Afrikaans gezegde: ‘Jy krap nie aan ‘n ander man se vuur nie’ – oftewel: bemoei je niet van vuur dat jij niet aangestoken hebt. Wees daarom gul met je complimenten, want de rol van braaimaster is een erezaak. (Niet té serieus nemen, deze richtlijn…)
6. Vlees, vlees en nog eens vlees?
Als je het tijd vindt om te gaan eten, laat je het vuur uitbranden tot een mooi bed van gloeiende kolen, zodat je kunt grillen. Een braai draait in de regel om vlees, vlees en nog eens vlees. Mijn tip: kies je vlees zorgvuldig. Vermijd barbecuepakketten en ga niet per se voor veel vlees, maar voor vlees van goede kwaliteit. Dat haal je bij een goede slager, of bijvoorbeeld een Turkse supermarkt. Voor de afwisseling kun je ook vis of zelfs wat wild serveren. Kies daarbij passende marinades of rubs.
Vlees overhouden is geen punt. Zorg dat al je vlees gaar is. Dan blijft het daarna echt nog wel wat dagen goed in de koelkast. Zuid-Afrikanen eten hun oorskietvleis (vlees dat overblijft) vaak in de dagen erna, als snack of verwerkt in andere gerechten. Over de vraag of groentes wel of niet op de braai mogen, verschillen de meningen. De Braaimeneer vindt van wel.

7. Smaakvolle bijgerechten
Hoewel de focus bij een braai op het vlees ligt, maken bijgerechten de maaltijd compleet. Houd de bijgerechten simpel en zorg ervoor dat ze de smaken van het vlees aanvullen en niet overstemmen. Behalve salades zijn traditionele bijgerechten:
- Pap en sous: Stevige pap van (voorgekookt) maïsmeelpap met een saus van tomaten en uien.
- Braaibroodjies: Gegrilde sandwiches gevuld met kaas, tomaat en ui, of variaties daarop.
- Aartappelslaai: Een zelfgemaakte aardappelsalade van gekookte aardappelen (liefst met schil), een goede mayonaise, (verse) kruiden en gekookte eieren.
8. Muziekje erbij…
Goede achtergrondmuziek geeft een braai iets extra’s. Stel dus van tevoren een playlist samen met relaxte en vrolijke nummers. Bij voorkeur met wat Zuid-Afrikaanse liedjes, om de stemming te verhogen. Je kunt ook gaan voor hits en guilty pleasures uit je jeugd.

9. Neem de tijd!
Haast is het tegenovergestelde van braaien. Reken erop dat jouw braai een groot deel van de middag en avond in beslag neemt. De zorg die je daarbij besteedt aan het vuur, het eten en het samenzijn maakt deel uit van de ervaring. Kies ervoor om je onder te dompelen in die ervaring. Snacks helpen daarbij om de ergste honger uit te stellen. Dus maak bijvoorbeeld een borrelplank met kaassoorten, vleeswaren en andere hapjes. Ook biltong doet het altijd goed bij een braai.
10. Sluit af met iets zoets
Rond de avond af met een toetje, zoals malvapoeding, melktert of geroosterde marshmallows boven de nog smeulende kolen. Met behulp van Google vind je een simpel receptje van bananen met chocola (en eventueel een scheutje rum, of wat noten) die het altijd goed doet. Of maak braaibroodjies met chocola en marshmallows. Zo geef je jouw gasten een zoete herinnering aan een heerlijke avond!
Met deze gids ben je helemaal klaar om een stukje Zuid-Afrika naar je eigen achtertuin te brengen. En organiseer je een braai die indruk maakt en waar je gasten het nog jaren over zullen hebben!

Bonustips
Bonustip 1: Slagers schepen je soms af met voorgekookte worst. Die weiger je. Kies altijd verse worst of vraag je slager om een batch boerewors voor je te draaien. Zolang je vuur niet te heet is, kan verse worst prima op de braai. Kun je je hand minstens vier tot vijf seconden boven de kolen houden? Dan is de temperatuur goed. Laat je worst langzaam garen en bruin worden.
Bonustip 2: Houtvuur kan écht heel heet worden. Houd daar rekening mee. Je wilt tenslotte je splinternieuwe Weber niet kapot stoken. Fix in dat geval een oude barbecue waaraan je niet gehecht bent. Bijvoorbeeld van de Kringloop of Marktplaats. Of koop een stalen vuurschaal of een half olievat, met een rooster. Simpel, maar effectief.
Bonustip 3: De laatste jaren is de braai trending in Nederland. Men bedoelt dan de schouwvormige stalen braai met een kolenmaker, van merken als Home Fires en Braaimaster. Belangrijk om te weten: zo’n braai heb je niet nodig. Bovendien kost een beetje braai al snel 1.200 euro of meer. En hoewel het geweldige dingen zijn – ik heb er zelf ook een, van Witkamp – is het niet meer dan luxe. Veel belangrijker zijn de geboden en tips die ik hierboven gaf. Waar wacht je nog op? Nou gaan ons braai!
Fotocredits
De foto’s bij dit artikel zijn van: Freepik, Deeliver en Hitesh Dewasi via Unsplash, en Leonora Brebner en Eneida Nieves via Pixels.