Aanbidden in de nacht

Tussen negen uur ’s avonds en één uur ’s nachts naar de kerk gaan om te bidden, zingen en dansen, in plaats van in je bed liggen? En dat iedere maand, of zelfs iedere week? Of zelfs een hele week lang, iedere nacht? Organiseer dat maar eens in een doorsnee gereformeerde kerk in Nederland. “Is dat niet wat overdreven?” In Ghana daarentegen zijn zulke ’midnight prayers’ de gewoonste zaak van de wereld. En niet alleen bij Pinkstergemeenten, maar ook bij andere kerken in het overwegend christelijke land (71% van de bevolking). Volgens voorganger George Neyevilley-Blay uit Ghana voelen veel van zijn landgenoten een noodzaak om juist ’s nachts God te aanbidden.

De nacht is een goed moment

Het contrast is groot. In hartje Kampen – bolwerk van calvinisme en stemmige erediensten – zitten we samen te praten over nachtelijke Afrikaanse aanbiddingsbijeenkomsten. ’s Nachts bidden is niet per se raar, meent George. “Jezus bad vaak, ook ’s nachts. En Hij roept ons op om óók te bidden. Natuurlijk kan dat heel goed overdag, maar de nacht is daar zéker ook een goed moment voor.”

“In de Afrikaanse en Ghanese context geloven mensen sterk in demonen en kwade geesten. Sterker dan hier in Nederland, denk ik”

Hij legt uit waarom: “In de Afrikaanse en Ghanese context geloven mensen sterk in demonen en kwade geesten. Sterker dan hier in Nederland, denk ik. Ze geloven dat deze demonen juist ’s nachts actief zijn. Ze zaaien verwarring, veranderen de gedachten van mensen of doen hen pijn; ook zorgen ze voor ziekte en dood. Waarom zou je dan niet juist ’s nachts bidden, wanneer het kwaad actief is? De Bijbel zegt tenslotte ook, dat de duivel dag én nacht bezig is.”

Vliegende heksen

George beaamt dat in zijn land het geloof in demonen gevoed wordt door het bijgeloof en spiritisme van veel Afrikanen. “Dat is waar. Oudere mensen vertelden mij, dat ze vroeger geesten zagen of vliegende heksen. Maar, zeggen ze dan, sinds de mensen zijn gaan bidden zien we dat niet meer! Dat is toch bijzonder? Dat laat zien dat het gebed krachtig werkt.”

“Midnight prayers zijn populair in Ghana en intussen een belangrijk onderdeel van het kerk-zijn”, vertelt de Ghanese voorganger. “Het zijn heuse events. Kerken hangen posters op om mensen te trekken. Je kunt een midnight prayer zien als een mix van bidden, getuigenissen, worship en dans. Tussen de gebeden door, vertellen kerkleden hoe God werkt in hun leven.”

• 

• 

• 

Leven vol tegenslag

Hij grapt: “En om te voorkomen dat mensen in slaap vallen, zingen we liederen en wordt er gedanst. Kortom, het is een sterk spiritueel event.” Ze gaan vaak samen op met periodes van vasten, zegt hij. “Vasten is in Nederland minder gebruikelijk; hier is het een keuze, bijvoorbeeld in de veertigdagentijd. Bij ons in Ghana wordt het veel meer als noodzaak gezien. Je móét vasten als onderdeel van je geloof.”

“En als je leven zwaar is en vol tegenslag zit, waarom zou je dan ’s nachts slapen? Mensen kiezen er dan eerder voor om God te zoeken”

Ook de levensomstandigheden in Ghana dragen bij aan de grote opkomst bij midnight prayers, is Georges overtuiging. “In Ghana heb je veel armoede, werkeloosheid, slechte of ontbrekende gezondheidszorg, sterfgevallen bij bevallingen en andere nood. En als je leven zwaar is en vol tegenslag zit, waarom zou je dan ’s nachts slapen? Mensen kiezen er dan eerder voor om God te zoeken, als antwoord op hun vragen.”

Rivier oversteken zonder brug

Hij licht toe: “Als je in een dorpje woont, dan is er misschien alleen een kliniek in de buurt. Een kliniek hè, met verpleegkundigen. Geen artsen. Word je ernstig ziek, dan kunnen ze je in de kliniek hooguit stabiliseren. Voor een écht ziekenhuis moet je misschien 100 of 200 kilometer verderop zijn. En als je pech hebt, moet je onderweg een rivier oversteken, zonder dat er een brug is. Alleen een boomstam. Dat is waar veel Ghanezen mee te dealen hebben.”

De voorganger merkt dat de midnight prayers voor de Ghanese kerken een kans zijn om middenin de samenleving te staan. “Niet alleen kerkleden komen ernaartoe, ook mensen van buitenaf. En leden van kerkgenootschappen die negatief staan tegenover de midnight prayers, zoals de Jehova’s Getuigen. Het is dus een goede manier om met mensen in contact te komen: christelijk én niet-christelijk.” Dat aspect van kerk-zijn gunt hij de Nederlandse kerken meer.

• 

• 

• 

Krachtig wapen

“Ik merkte hier dat veel kerken eigenlijk alleen op zondag open zijn. Dat vind ik raar. Onze kerk in Ghana is op werkdagen tussen vijf uur en half zeven ’s ochtends geopend, voor een gebedsdienst voorafgaand aan de werkdag. Iedereen die dat wil, kan binnenlopen. Ik begrijp dat Nederlanders het druk hebben, maar zoiets moet hier toch ook kunnen? Je wilt als kerk toch open deuren hebben voor je omgeving?”

“Het is toch mooi om samen te bidden voor gezinnen, zieken, mensen met problemen en voor de kerk zelf?”

Ook midnight prayers kunnen een waardevolle toevoeging zijn voor Nederlandse kerken, vindt George. “Al weet ik niet of Nederlanders hier klaar voor zijn. Trouwens, waarom níét? Het is toch mooi om samen te bidden voor gezinnen, zieken, mensen met problemen en voor de kerk zelf? Ook in Nederland voert de kerk een gevecht tegen postmodernisme, ontkerkelijking en tegen de duivel zélf. In die strijd is gebed een krachtig wapen!”

Verschil zichtbaar wordt

“Maar het begint met leiderschap”, meent hij. “Voorgangers en leidersteams in de kerken moeten gemeenteleden bij de hand nemen. Daarvoor moeten zij de overtuiging hebben dat midnight prayers kunnen helpen om de kerk te laten opleven! En ze moeten dat kunnen uitleggen aan de kerkleden.” Hardop droomt hij: “Stel je voor dat alle gereformeerde kerken in Nederland dit gaan doen, bijvoorbeeld één keer per maand. Ik weet haast zeker dat na een paar maanden het verschil zichtbaar wordt!”

George Neyevilley-Blay (41) is jeugdpastor en trainer van voorgangers binnen de kerk Hesed Ministries International in Ghana. In augustus 2019 rondde hij de Master Interculturele Theologie (MIRT) af aan de Theologische Universiteit in Kampen. Daarvoor ontving hij financiële ondersteuning vanuit het Studiefonds Kerkleiders van Verre Naasten.

(Dit artikel verscheen in oktober 2019 in het magazine Naast van Verre Naasten)